| Tarikh | Penceramah | Tajuk |
|---|---|---|
| 28/08/2025 | Ustaz Mohd Azmi Abdul Hamid | — |
Faktor Sebuah Negara Berdaulat Dijajah
Salah satu faktor utama yang menyebabkan sebuah negara berdaulat dijajah ialah kelemahan politik dalaman. Pemerintahan yang lemah, korup, atau berpecah-belah membuka ruang kepada kuasa asing untuk campur tangan. Keadaan ini sering berlaku apabila pemimpin gagal mengekalkan kestabilan politik dan pentadbiran negara.
Selain itu, konflik dalaman antara pemimpin, suku atau kelompok etnik turut menjadi punca berlakunya kekacauan. Perselisihan yang berpanjangan melemahkan struktur pemerintahan dan akhirnya memudahkan pihak luar mengambil kesempatan. Perpecahan ini menyebabkan rakyat kehilangan kepercayaan terhadap pemerintah serta membuka laluan kepada penjajah untuk menakluk dan menguasai negara tersebut.
Sebagai contoh, perpecahan dalam Kesultanan Melayu telah memberikan peluang kepada kuasa British untuk campur tangan dalam urusan pentadbiran negeri-negeri Melayu. Akibat kelemahan politik dalaman, British dengan mudah menakluk dan menguasai tanah air, seterusnya menjadikan negeri-negeri Melayu sebagai tanah jajahan mereka.
Selain kelemahan politik dalaman, faktor lain yang menyebabkan sesebuah negara dijajah ialah kelemahan ketenteraan. Sesebuah negara yang kaya dengan hasil bumi seperti emas, rempah, minyak, getah, dan bijih timah sering menjadi tarikan utama kuasa penjajah. Kekayaan ini mendorong kuasa luar untuk menakluki negara tersebut demi kepentingan ekonomi mereka.
Penjajah biasanya menggunakan alasan untuk “menyebarkan tamadun” atau membawa kemajuan kepada penduduk tempatan. Namun begitu, alasan tersebut hanyalah dalih untuk mengaburi niat sebenar mereka iaitu mengeksploitasi hasil bumi yang bernilai tinggi. Negara yang tidak mempunyai angkatan tentera yang kuat akan mudah tunduk kepada tekanan penjajah dan akhirnya kehilangan kedaulatan.
Contohnya, Tanah Melayu telah dijajah oleh British kerana kekayaan hasil bumi seperti bijih timah dan getah. Kedua-dua sumber ini menjadi pemangkin utama kepada perkembangan ekonomi British pada abad ke-19 dan ke-20. Kekayaan tersebut tidak dapat dipertahankan kerana kelemahan pertahanan dan ketenteraan tempatan yang tidak mampu menandingi kekuatan teknologi serta strategi peperangan pihak kolonial.
Selain kelemahan politik dalaman dan ketenteraan, faktor lain yang turut memberi kesan ialah kemunculan gerakan nasionalisme. Walaupun pada awalnya penjajahan melemahkan negara, namun ia juga membangkitkan kesedaran rakyat untuk menuntut kemerdekaan. Penindasan, eksploitasi hasil bumi, serta campur tangan penjajah dalam urusan pentadbiran telah menyalakan semangat perjuangan bagi membebaskan tanah air.
Gerakan nasionalisme ini tercetus melalui pelbagai organisasi dan parti politik yang memperjuangkan hak rakyat. Antara contohnya ialah Kesatuan Melayu Muda, Parti Sarekat Islam, dan Hizbul Muslimin. Kesedaran ini akhirnya membawa kepada gelombang perjuangan kemerdekaan yang berterusan sehingga tercapainya kebebasan politik.
Namun demikian, penjajahan turut meninggalkan warisan ketidakadilan yang berpanjangan. Struktur ekonomi, pentadbiran dan sosial yang diperkenalkan penjajah telah mewujudkan jurang antara kaya dan miskin, bandar dan luar bandar, serta wujudnya ketidakseimbangan dalam bidang pendidikan. Kesan ini masih dirasai walaupun selepas negara mencapai kemerdekaan.
Ketidakseimbangan pembangunan antara bandar dengan luar bandar menjadi salah satu contoh jelas akibat dasar kolonial yang tidak adil. Penjajah lebih menumpukan perhatian kepada kawasan bandar yang penting untuk perdagangan dan pentadbiran, sedangkan kawasan luar bandar ketinggalan dalam arus pembangunan. Hal ini menyebabkan jurang sosial-ekonomi berterusan sehingga ke zaman pasca kemerdekaan.
Satu lagi faktor yang penting ialah strategi geopolitik kuasa besar. Lokasi strategik sesebuah negara sering menjadi tarikan kepada kuasa luar untuk menjajah. Hal ini kerana mereka mahu mengawal laluan perdagangan serta ketenteraan demi kepentingan ekonomi dan politik antarabangsa.
Sebagai contoh, Selat Melaka mempunyai nilai yang amat penting kepada kuasa-kuasa besar seperti Portugis dan British. Kedudukannya yang strategik menjadikan ia laluan perdagangan antarabangsa yang menghubungkan Timur dan Barat. Penguasaan terhadap Selat Melaka bermakna menguasai nadi perdagangan dunia pada waktu itu. Oleh itu, kuasa besar sanggup berperang dan menjajah negeri-negeri yang menguasai laluan tersebut demi memastikan kepentingan mereka terpelihara.
Selain itu, faktor lain yang turut menyumbang ialah penipuan dan perjanjian tidak seimbang. Sesetengah kuasa penjajah menggunakan tipu helah diplomasi untuk memperdaya pemerintah tempatan. Mereka memperkenalkan perjanjian yang berat sebelah demi memastikan kuasa politik dan pentadbiran jatuh ke tangan mereka secara sah pada pandangan undang-undang.
Sebagai contoh, Perjanjian Pangkor 1874 telah memperdayakan Sultan Perak sehingga memberikan kuasa kepada British secara rasmi. Melalui perjanjian itu, campur tangan British dalam hal ehwal negeri Perak diabsahkan dan seterusnya membuka jalan untuk mereka menguasai negeri-negeri lain di Tanah Melayu. Perjanjian sebegini jelas menunjukkan bagaimana penjajah menggunakan diplomasi licik untuk menundukkan pemerintah tanpa perlu menggunakan kekuatan ketenteraan secara langsung.
Kesan Penjajahan
Antara kesan utama penjajahan ialah kehilangan kedaulatan dan identiti negara. Raja dan pemimpin tempatan telah kehilangan kuasa apabila pemerintahan mereka digantikan dengan sistem pentadbiran Barat. Negara tidak lagi diperintah mengikut kepentingan rakyat, sebaliknya mengikut dasar-dasar yang ditentukan oleh penjajah. Hal ini menyebabkan sistem tradisional yang menjadi warisan turun-temurun semakin terhakis.
Selain itu, penjajahan turut membawa kepada eksploitasi ekonomi. Hasil bumi serta tenaga kerja tempatan digunakan secara maksimum oleh penjajah tanpa pulangan yang setimpal kepada rakyat. Ekonomi tempatan pula dimanipulasi untuk menguntungkan kuasa asing, misalnya melalui sistem monokultur. Sistem ini memaksa rakyat hanya menanam satu jenis tanaman seperti getah, sedangkan hasil tersebut lebih banyak dimanfaatkan oleh penjajah berbanding masyarakat tempatan.
Satu lagi kesan yang jelas ialah penghakisan budaya dan pendidikan. Bahasa, adat, serta sistem pendidikan tempatan telah digantikan dengan sistem asing yang diperkenalkan oleh penjajah. Pendidikan yang diwujudkan bukan bertujuan untuk melahirkan pemimpin bangsa sendiri, tetapi lebih kepada membentuk golongan yang taat dan patuh kepada dasar kolonial. Hal ini menyebabkan identiti bangsa semakin terhakis dan generasi baharu lebih mengutamakan nilai yang dibawa oleh penjajah.
Selain itu, penjajahan turut mengakibatkan perpecahan sosial dan ketidaksamarataan. Penjajah melaksanakan sistem yang berasaskan kasta, ras, atau kelas sehingga mencetuskan jurang sosial yang mendalam dalam kalangan masyarakat. Di Tanah Melayu misalnya, British telah membahagikan kaum mengikut sektor ekonomi: orang Melayu diletakkan dalam bidang pertanian, orang Cina dipusatkan dalam sektor perlombongan, manakala orang India dibawa masuk untuk bekerja di ladang. Pembahagian ini menyebabkan interaksi antara kaum terbatas, seterusnya meninggalkan kesan jangka panjang kepada perpaduan masyarakat.
Antara kesan yang ketara akibat penjajahan ialah penghakisan budaya dan pendidikan. Bahasa, adat resam, serta sistem pendidikan tempatan telah digantikan dengan sistem asing yang diperkenalkan oleh penjajah. Tujuannya adalah untuk melahirkan golongan yang taat kepada penjajah, bukannya melahirkan pemimpin bangsa sendiri. Hal ini melemahkan jati diri rakyat tempatan dan mengikis identiti kebudayaan bangsa.
Selain itu, penjajahan juga membawa kepada perpecahan sosial dan ketidaksamarataan. Penjajah melaksanakan sistem yang berasaskan kasta, ras, dan kelas sosial sehingga mencetuskan perpecahan dalam kalangan rakyat. Di Tanah Melayu, British telah membahagikan kaum mengikut sektor ekonomi; orang Melayu ditumpukan kepada bidang pertanian, orang Cina kepada sektor perlombongan, manakala orang India ditempatkan di ladang. Dasar pecah dan perintah ini menyebabkan perpaduan antara kaum terjejas dan meninggalkan kesan mendalam terhadap hubungan sosial masyarakat sehingga selepas merdeka.
Salah satu kesan besar daripada penjajahan ialah kemunculan gerakan nasionalisme. Penjajahan telah membangkitkan kesedaran rakyat untuk merdeka dan membentuk gerakan pembebasan negara. Penindasan serta penguasaan penjajah mendorong rakyat untuk bangkit memperjuangkan hak dan kebebasan tanah air. Antara contoh gerakan yang wujud ialah Kesatuan Melayu Muda, Parti Sarekat Islam, dan Hizbul Muslimin. Gerakan-gerakan ini menjadi asas penting kepada usaha menuntut kemerdekaan pada abad ke-20.
Selain itu, penjajahan turut meninggalkan warisan ketidakadilan yang berpanjangan. Struktur ekonomi, pentadbiran, dan sosial yang dibentuk oleh penjajah telah mewujudkan jurang kekayaan dan pendidikan yang berterusan walaupun selepas merdeka. Perbezaan pembangunan antara kawasan bandar dan luar bandar merupakan kesan langsung daripada dasar kolonial. Bandar dibangunkan sebagai pusat perdagangan dan pentadbiran, manakala kawasan luar bandar ketinggalan, sekali gus mencetuskan ketidakseimbangan dalam pembangunan negara.
Apa Erti Merdeka dalam Islam?
Dalam perspektif Islam, erti merdeka bukanlah semata-mata bebas daripada penjajahan fizikal, tetapi ia merangkumi pembebasan yang lebih mendalam. Kemerdekaan sebenar ialah apabila manusia terbebas daripada kekufuran lalu kembali kepada iman yang benar. Ia juga bermaksud keluar daripada kezaliman menuju kepada keadilan yang hakiki.
Selain itu, kemerdekaan dalam Islam menuntut manusia membebaskan diri daripada perhambaan sesama makhluk, sebaliknya tunduk hanya kepada Allah SWT. Inilah erti merdeka yang sebenar dalam Islam, iaitu pembebasan jiwa dan akidah sehingga manusia benar-benar hidup dalam ubudiyyah kepada Allah.
Islam dengan tegas menolak segala bentuk kezaliman dan penindasan, termasuklah penjajahan yang merampas hak serta kedaulatan umat. Allah SWT telah menurunkan peringatan agar umat Islam tidak tunduk kepada kezaliman, sebagaimana firman-Nya: “Janganlah kamu cenderung kepada orang-orang yang zalim” (Hud: 113).
Al-Quran juga menegaskan bahawa Islam datang sebagai agama yang membebaskan manusia daripada belenggu penindasan. Firman Allah SWT: “(Nabi) itu membuang daripada mereka beban-beban dan belenggu-belenggu yang ada pada mereka” (al-A‘raf: 157). Justeru, perjuangan menentang penjajahan dianggap sebagai kewajipan untuk membela yang tertindas, seperti ditegaskan dalam Surah an-Nisa’ ayat 75.
Selain itu, Allah SWT berjanji bahawa mereka yang tertindas akhirnya akan diangkat sebagai pemimpin: “Dan Kami hendak memberi kurnia kepada kaum yang tertindas di bumi, dan menjadikan mereka pemimpin serta menjadikan mereka orang-orang yang mewarisi (bumi)” (al-Qasas: 5). Ayat ini menjadi sumber harapan bahawa perjuangan menegakkan keadilan pasti membuahkan hasil.
Allah SWT juga menutup dengan penegasan bahawa Dia membenci kezaliman: “Dan Allah tidak menyukai orang-orang yang zalim” (Ali ‘Imran: 57). Oleh itu, menentang penjajahan, menolak penindasan, dan menegakkan keadilan adalah sebahagian daripada tuntutan iman.
Ucapan Rib‘i bin ‘Amir tentang Erti Kemerdekaan Sejati
Dalam lipatan sejarah Islam, terdapat satu ucapan masyhur oleh Rib‘i bin ‘Amir RA, sahabat Nabi SAW, ketika beliau dihantar berunding dengan Rustum, panglima Parsi. Dengan penuh wibawa, beliau menyatakan:
"Allah telah mengutuskan kami untuk mengeluarkan manusia dari penghambaan sesama manusia kepada penghambaan hanya kepada Allah, dan dari kesempitan dunia kepada kelapangan dunia dan akhirat, serta dari kezaliman agama-agama kepada keadilan Islam."
Ucapan ini jelas menggambarkan bahawa perjuangan umat Islam bukan sekadar untuk menentang penjajahan fizikal, tetapi juga bertujuan membebaskan manusia daripada belenggu kezaliman, kesesatan, dan ketidakadilan. Islam datang sebagai rahmat, memberikan kebebasan rohani, keadilan sosial, serta kemuliaan hidup di dunia dan keselamatan di akhirat.
Ucapan Rib‘i bin ‘Amir ini diriwayatkan dalam kitab-kitab sejarah Islam seperti Tarikh al-Tabari, dan ia terus menjadi inspirasi umat Islam sepanjang zaman untuk memahami hakikat kemerdekaan yang sebenar.
Kata-Kata Pejuang dan Ulama tentang Makna Kemerdekaan
Ramai tokoh pejuang dan ulama Islam telah memberikan pandangan mendalam tentang makna kemerdekaan. Antaranya ialah HAMKA dari Indonesia yang menegaskan bahawa kemerdekaan bukanlah hadiah penjajah, tetapi ia adalah hak setiap manusia yang mesti diperjuangkan, walaupun dengan darah dan air mata. Beliau juga menekankan bahawa orang yang benar-benar merdeka ialah orang yang jiwanya tidak tunduk kepada sesiapa pun selain Allah SWT.
Di Patani, Syeikh Daud al-Fatani pula menegaskan bahawa ilmu dan iman merupakan asas utama untuk memerdekakan umat daripada kebodohan serta kehinaan penjajahan. Menurut beliau, tanpa ilmu dan iman, umat Islam akan terus terperangkap dalam belenggu kuasa asing.
Sementara itu, Tok Kenali dari Kelantan menyatakan bahawa umat yang lemah dalam akidah akan mudah dijajah. Oleh itu, kemerdekaan hakiki bermula daripada kekuatan hati yang berpaut teguh kepada Allah SWT. Pandangan beliau menegaskan bahawa penjajahan yang paling berbahaya ialah penjajahan jiwa dan pemikiran, yang hanya dapat diatasi dengan akidah yang mantap.
Pandangan tentang kemerdekaan turut diperkukuh oleh tokoh-tokoh pejuang Islam yang berjuang menentang penjajahan di pelbagai tempat. Antaranya, Tuan Guru Nik Abdul Aziz menegaskan bahawa merdeka yang sebenar bukan sekadar bebas daripada penjajahan, tetapi juga bebas daripada sistem taghut dan kezaliman. Hal ini menekankan bahawa kebebasan fizikal tidak bermakna tanpa kebebasan akidah dan pemikiran daripada sistem yang menindas.
Sementara itu, Syeikh Ahmad Yassin dari Palestin pula menegaskan bahawa meskipun mereka tidak memilih untuk menjadi syahid, perjuangan tetap diteruskan kerana menyerah kepada penjajahan bukanlah pilihan. Baginya, kemerdekaan bermakna tekad untuk tidak tunduk kepada penindasan walaupun terpaksa mengorbankan nyawa.
Tokoh lain yang dikenali sebagai “Singa Padang Pasir”, iaitu Umar Mukhtar dari Libya, pula berkata dengan tegas: “Kami tidak akan menyerah. Kami akan terus berjuang hingga kematian. Anak cucu kami akan terus berperang.” Kata-kata beliau melambangkan semangat perjuangan tanpa mengenal erti putus asa, dan menjadi inspirasi bahawa kemerdekaan hanyalah milik mereka yang sanggup berkorban hingga ke akhir hayat.
Selain tokoh-tokoh terdahulu, ramai lagi pejuang Islam dunia memberikan tafsiran mendalam tentang erti kemerdekaan. Antaranya, Sayyid Qutb dari Mesir menegaskan bahawa “La ilaha illa Allah” adalah seruan kemerdekaan yang memerdekakan manusia daripada perhambaan sesama manusia.
Sementara itu, pengasas Ikhwanul Muslimin, Hasan al-Banna, menekankan bahawa kebebasan merupakan hak asasi manusia yang ditentukan oleh Islam. Kebebasan ini bukanlah bersifat mutlak, tetapi bebas daripada belenggu kekufuran dan kezaliman yang menindas martabat manusia.
Di Malaysia pula, Abu Bakar al-Baqir, tokoh ulama dan pejuang tanah air, menjelaskan bahawa penentangan terhadap penjajah bukanlah kerana bangsa mereka, tetapi kerana penjajah telah merosakkan agama, budaya, dan tanah air kita.
Tokoh-tokoh Islam moden turut memberikan pandangan yang sangat bermakna mengenai konsep kemerdekaan. Antaranya, Muhammad Natsir dari Indonesia menegaskan bahawa kemerdekaan tidak akan membawa makna jika umat Islam tidak kembali kepada al-Quran dan Sunnah. Menurut beliau, kemerdekaan politik atau jasmani semata-mata tidak mencukupi tanpa kemerdekaan rohani yang berlandaskan wahyu.
Di India-Pakistan, Abul A‘la Maududi pula menjelaskan bahawa Islam membebaskan manusia daripada perhambaan sesama manusia, agar mereka hanya tunduk sebagai hamba kepada Allah SWT. Pandangan ini selari dengan konsep tauhid yang menolak segala bentuk penindasan dan penjajahan manusia ke atas manusia lain.
Manakala Allama Iqbal, seorang pemikir besar dari Pakistan, menyeru umat Islam untuk bangkit dengan keyakinan tauhid. Katanya, kekuatan umat Islam bukan terletak pada bilangan yang ramai, tetapi pada semangat kebebasan dan keyakinan kepada Allah SWT. Inilah yang menjadi sumber kekuatan sebenar dalam menghadapi penjajahan, sama ada fizikal mahupun ideologi.
Di Patani, Haji Sulong tampil sebagai tokoh penting yang memperjuangkan hak umat Islam. Beliau menegaskan: “Kami menuntut hak kami sebagai umat Islam yang merdeka di tanah air kami sendiri.”
Sementara itu, di Malaysia, Dr. Burhanuddin al-Helmy menegaskan bahawa “Kemerdekaan yang tidak berpaksikan Islam adalah kemerdekaan yang tempang.” Pandangan ini menunjukkan bahawa kebebasan sebenar bukan sekadar merdeka dari sudut politik, tetapi juga mesti berpaksikan pada nilai agama yang menjadi asas kehidupan masyarakat.
Prof. Syed Muhammad Naquib al-Attas menegaskan bahawa “kehilangan adab adalah permulaan kepada keruntuhan tamadun; kemerdekaan mesti bermula dengan penyahjajahan minda.” Bagi beliau, kemerdekaan sebenar bukan hanya soal kedaulatan politik, tetapi juga melibatkan pembebasan pemikiran umat Islam daripada cengkaman ideologi sekular Barat.
Dalam karya-karyanya seperti Islam and Secularism dan The Concept of Education in Islam, al-Attas menekankan bahawa pengislaman ilmu adalah prasyarat penting untuk mencapai kebebasan hakiki. Menurut beliau, “kita mesti bebas bukan sahaja daripada penjajahan fizikal, tetapi juga daripada penjajahan pemikiran, bahasa, dan cara memahami yang diwarisi daripada penjajah.”
Beliau menyeru kepada apa yang disebut sebagai kemerdekaan epistemologi, iaitu pembebasan umat daripada cara berfikir yang masih dicengkam warisan kolonial. Pandangan ini amat relevan kerana sehingga kini, dunia Islam masih berdepan cabaran besar dalam membebaskan diri daripada cara fikir dan sistem pendidikan yang dipengaruhi oleh penjajah.
Tokoh ulama besar Turki, Badiuzzaman Said Nursi, menegaskan bahawa “kebebasan adalah nyawa bagi roh; kezaliman adalah kematian bagi jiwa.” Beliau terkenal dengan penentangannya terhadap kezaliman dan sokongan terhadap perlembagaan serta kebebasan beragama pada zaman akhir Uthmaniyyah.
Bagi Nursi, kebebasan sejati hanya dapat dicapai apabila ia berlandaskan akhlak Islam dan ketundukan kepada Allah SWT. Dalam karyanya Risale-i Nur, beliau menyatakan bahawa manusia dicipta dengan kebebasan dan maruah, namun hakikat kebebasan sebenar hanya dapat diraih apabila tunduk kepada kehendak Pencipta.
Menurut tafsiran beliau, iman merupakan asas utama yang membebaskan manusia daripada ketakutan, penindasan, dan perhambaan duniawi. Tanpa kebebasan rohani yang lahir daripada iman, kemerdekaan politik hanyalah bayangan semata-mata. Oleh itu, perjuangan menuntut kebebasan tidak boleh dipisahkan daripada perjuangan membangunkan iman dan akhlak umat.
Gerakan Kemerdekaan di Pelbagai Negara
Perjuangan menuntut kemerdekaan bukan sahaja berlaku di rantau Nusantara, tetapi juga di seluruh dunia. Setiap bangsa mempunyai tokoh pejuang yang menjadi simbol penentangan terhadap penjajahan dan penindasan.
Di Latin Amerika, nama Che Guevara menjadi ikon revolusi menentang imperialisme Barat. Di India, perjuangan Mahatma Gandhi melalui gerakan tanpa keganasan (non-violence) berjaya membangkitkan rakyat untuk menentang penjajahan British. Sementara itu, di Filipina, Jose Rizal tampil sebagai tokoh nasionalis yang memperjuangkan kesedaran bangsa menentang kolonial Sepanyol.
Di benua Afrika, Umar Mukhtar digelar Singa Padang Pasir kerana perjuangannya menentang penjajahan Itali di Libya, manakala di Afrika Selatan, Nelson Mandela menjadi lambang perjuangan menentang dasar aparteid yang menindas orang kulit hitam.
Di dunia Islam, ramai tokoh besar muncul dalam arus perjuangan. Di Indonesia, nama-nama seperti Muhammad Natsir, HAMKA, dan Sukarno memainkan peranan penting dalam memimpin rakyat menuntut kemerdekaan daripada Belanda. Di Pakistan, Muhammad Iqbal membangkitkan semangat kebangsaan umat Islam melalui syair dan pidatonya, yang akhirnya membawa kepada penubuhan negara Pakistan.
Di Mesir, Jamal Abdul Nasir memimpin gerakan kebangsaan menentang penjajahan British serta menentang pengaruh Zionis. Sementara itu, di Palestin, Syeikh Ahmad Yassin menjadi simbol perjuangan rakyat Palestin yang terus melawan penindasan Zionis sehingga ke akhir hayatnya.
Kesemua tokoh ini membuktikan bahawa perjuangan menuntut kemerdekaan adalah gerakan sejagat. Ia tidak terbatas kepada satu bangsa atau wilayah sahaja, sebaliknya merupakan perjuangan kemanusiaan yang menolak segala bentuk penjajahan, kezaliman, dan penindasan.
Tokoh Pejuang Kemerdekaan di Tanah Air
Sejarah perjuangan menuntut kemerdekaan di Tanah Melayu sarat dengan kisah keberanian para pejuang yang bangkit menentang penjajahan. Mat Kilau, misalnya dikenang kerana keberaniannya memimpin gerakan menentang British bersama Tok Gajah dan Datuk Bahaman. Walaupun terpaksa hidup dalam penyamaran selama puluhan tahun, nama beliau tetap terpahat sebagai pejuang bangsa. Beliau dikatakan sudah meninggal dunia, tetapi muncul di tahun 1969 di Pulau Tawar.
Selain itu, Tok Kenali turut berperanan besar dalam membangkitkan kesedaran umat melalui ilmu dan pendidikan Islam. Sumbangannya dalam membentuk kekuatan rohani rakyat menjadikan beliau tokoh ulama yang disegani.
Dalam arus perjuangan politik moden, muncul tokoh-tokoh seperti Dr. Burhanuddin al-Helmy, Ibrahim Yaakob, Abu Bakar al-Baqir, Sulaiman Palestin, dan Boestamam, yang memperjuangkan kemerdekaan melalui parti politik, penulisan, dan gerakan rakyat. Mereka membangkitkan kesedaran nasionalisme Melayu-Islam serta menyatukan rakyat menentang penjajah.
Di Terengganu pula, Abdul Rahman Limbong bangkit menentang dasar British yang menindas petani dengan sistem cukai yang zalim. Beliau dihukum buang negeri ke Mekah, namun perjuangannya menjadi inspirasi rakyat.
Akhirnya, perjuangan mencapai kemuncaknya apabila Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj berjaya memimpin rundingan dengan British sehingga lahirlah sebuah negara bangsa yang merdeka pada 31 Ogos 1957. Peranannya sebagai Bapa Kemerdekaan Malaysia menjadi simbol kejayaan perjuangan panjang para pejuang terdahulu.
Palestin dan Malaysia
Isu Palestin bukan sekadar konflik wilayah, tetapi berkait rapat dengan prinsip keadilan, kemanusiaan, dan maruah umat Islam sejagat. Penjajahan Israel ke atas Palestin jelas menunjukkan pelanggaran undang-undang antarabangsa, termasuk pencabulan terhadap piagam Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) serta semua resolusinya. Malah, Israel melaksanakan rejim apartheid yang menindas rakyat Palestin dengan kezaliman yang berterusan, sekali gus menjadi pencabulan hak asasi manusia paling nyata di dunia moden.
Selain itu, penindasan terhadap Palestin turut melibatkan isu keagamaan. Pencabulan berulang terhadap Masjid al-Aqsa sebagai kiblat pertama umat Islam membuktikan bahawa konflik ini tidak hanya menyentuh soal politik, tetapi juga menyentuh sensitiviti akidah dan maruah umat Islam. Malaysia, sebagai sebuah negara Islam, sentiasa menyatakan pendirian tegas dalam mempertahankan hak rakyat Palestin serta menolak sebarang bentuk normalisasi dengan rejim Zionis.
Sokongan Malaysia terhadap Palestin juga berasaskan prinsip keadilan sejagat. Malaysia menolak hipokrasi kuasa-kuasa Barat, khususnya Amerika Syarikat dan United Kingdom, yang sering menutup mata terhadap jenayah Israel. Sebaliknya, Malaysia tetap konsisten memperjuangkan hak kemerdekaan dan kedaulatan Palestin.
Lebih daripada itu, isu Palestin dianggap sebagai tanggungjawab agama. Membela Palestin bererti mempertahankan kesucian Islam, maruah umat, dan hak rakyat yang tertindas. Oleh itu, hubungan rapat antara Malaysia dan Palestin lahir daripada kesedaran bahawa perjuangan membebaskan Palestin adalah sebahagian daripada amanah umat Islam seluruh dunia.
| Tokoh | Ucapan |
|---|---|
| HAMKA (Indonesia) |
“Kemerdekaan bukanlah hadiah penjajah. Ia adalah hak setiap manusia yang mesti diperjuangkan, walau dengan darah dan air mata.” “Orang yang merdeka ialah yang jiwanya tidak tunduk kepada siapa pun selain Allah.” |
| Syeikh Daud al-Fatani (Patani) | “Ilmu dan imanlah yang akan memerdekakan umat dari kebodohan dan kehinaan penjajahan.” |
| Tok Kenali (Kelantan) | “Umat yang lemah dalam akidah akan mudah dijajah. Kemerdekaan bermula dari kekuatan hati terhadap Allah.” |
| Tuan Guru Nik Abdul Aziz | “Merdeka yang sebenar bukan sekadar bebas dari penjajah, tapi bebas dari sistem taghut dan kezaliman.” |
| Syeikh Ahmad Yassin (Palestin) | “Kita tidak memilih menjadi syahid, tetapi kita tidak akan menyerah kepada penjajahan. Itulah erti merdeka bagi kami.” |
| Umar Mukhtar (Libya) | “Kami tidak akan menyerah. Kami akan terus berjuang hingga kematian. Anak cucu kami akan terus berperang.” |
| Sayyid Qutb (Mesir) | “La ilaha illa Allah adalah seruan kemerdekaan yang memerdekakan manusia dari perhambaan sesama manusia.” |
| Hasan al-Banna | “Kebebasan adalah hak asasi manusia yang ditentukan oleh Islam – bebas dari belenggu kezaliman dan kekufuran.” |
| Abu Bakar al-Baqir (Malaysia) | “Kita bukan anti penjajah kerana bangsa mereka, tetapi kerana mereka menjajah agama, budaya dan tanah air kita.” |
| Muhammad Natsir (Indonesia) | “Kemerdekaan tidak akan bermakna jika umat Islam tidak kembali kepada al-Qur’an dan Sunnah.” |
| Abul A‘la Maududi (India–Pakistan) | “Islam membebaskan manusia dari perhambaan kepada sesama manusia kepada perhambaan hanya kepada Allah.” |
| Allama Iqbal (Pakistan) | “Bangkitlah umat! Kekuatan Islam bukan pada bilangan tetapi pada semangat kebebasan dan keyakinan tauhid.” |
| Haji Sulong (Patani) | “Kami menuntut hak kami sebagai umat Islam yang merdeka di tanah air kami sendiri.” |
| Dr. Burhanuddin al-Helmy (Malaysia) | “Kemerdekaan yang tidak berpaksikan Islam adalah kemerdekaan yang tempang.” |
Catat Ulasan